Wątroba jest jednym z kluczowych organów warunkujących prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu.
Posiada duże zdolności regeneracyjne, jednak mimo to warto wiedzieć, jak prawidłowo się z nią obchodzić.
Wątroba umiejscowiona jest w górnej części jamy brzusznej, z prawej strony, tuż pod prawym żebrem. Od góry graniczy z przeponą, a od tyłu styka się z żołądkiem i jelitami. To największy ludzki narząd – u przeciętnego dorosłego człowieka waży ok. 1,5 kg. Masa wątroby zależy od znajdującej się w niej ilości krwi. Szacuje się, że jednocześnie przez wątrobę przepływa nawet 10-15% ogólnej objętości krwi. Wątroba ma doskonałe zdolności regeneracyjne. Jest zbudowana w około 80% z hepatocytów – wyspecjalizowanych komórek, które mają zdolność do rozmnażania się. Każdy z hepatocytów spełnia swoją funkcję około roku, po czym ulega kontrolowanemu i zaprogramowanemu uśmierceniu.
Funkcje wątroby:
-
wątroba jest największym laboratorium naszego organizmu, zachodzi w niej niezliczona ilość procesów biochemicznych.
-
pełni rolę magazynu energii – uwalniana jest z niej glukoza, a także inne węglowodany w zależności od bieżącego zapotrzebowania organizmu na energię;
-
odpowiada za metabolizm bilirubiny (produkt rozpadu krwinek czerwonych). Zakłócenie tego procesu może prowadzić do charakterystycznego objawu związanego z podwyższonym poziomem bilirubiny we krwi – żółtaczki;
-
wytwarza żółć, dzięki czemu uczestniczy w trawieniu i wchłanianiu tłuszczy;
-
usuwa toksyny z organizmu – unieszkodliwia niebezpieczne substancje pochodzenia wewnętrznego, jak i zewnętrzne toksyny;
-
jest miejscem przekształcenia cukrów i białek w tłuszcze, np. cholesterol;
-
odpowiada za syntezę białek osocza krwi;
-
bierze udział w reakcjach immunologicznych (np. w procesie fagocytozy);
-
uczestniczy w termoregulacji organizmu – krew po opuszczeniu wątroby jest o około 1 stopień C cieplejsza.
Jak zregenerować wątrobę?
W licznych badaniach udowodniono, że stopień regeneracji wątroby jest wprost proporcjonalny do jej usuniętej ilości. Nawet po usunięciu więcej niż połowy masy wątroba potrafi wrócić do swojej pierwotnej wielkości. Dzieje się tak, ponieważ komórki, z których jest zbudowana – hepatocyty – posiadają zdolność do rozmnażania.
Czas regeneracji narządu może wynosić od kilku dni do kilku miesięcy i zależy od stopnia uszkodzenia wątroby, podjętych działań leczniczych i stylu życia pacjenta. Jednak zbyt częste uszkodzenia mogą doprowadzić do zaburzenia procesów regeneracyjnych. Aby wspomóc regenerację wątroby, niezbędna jest odpowiednia dieta:
-
należy ograniczyć ilość spożywanego alkoholu, cukrów, tłuszczy, czerwonego mięsa oraz wysoko przetworzonej żywności;
-
zwiększyć spożycie owoców, warzyw i ryb;
-
pić kawę w umiarkowanych ilościach (około 2 filiżanki dziennie) – dzięki zawartości antyoksydantów kawa wpływa dobroczynnie na wątrobę;
-
włączyć do swojej diety karczocha, który działa żółciopędnie, zmniejsza poziom cholesterolu i łagodzi dolegliwości wątrobowe;
-
stosować ostropest plamisty.
Jego owoce w zmielonej postaci można dodawać do potraw, by chronić wątrobę przed wolnymi rodnikami i stymulować jej podziały komórkowe.
Pozytywnie na wątrobę wpływa również aktywność fizyczna – regularne uprawianie sportu zmniejsza ryzyko stłuszczenia wątroby, które jest powiązane z otyłością i cukrzycą typu II.
Suplementy diety na wątrobę
Zażywanie suplementów diety to również znakomity sposób, by wspomóc pracę wątroby. Głównym składnikiem takich produktów są cholina i fosfolipidy. Posiadają one udokumentowane działanie zapobiegające odtłuszczeniu wątroby i wspomagają leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby oraz śpiączki wątrobowej. Poniżej znajduje się szerszy opis ich działania.
Cholina, czyli witamina B4, to jeden ze składników fosfolipidów. Ludzki organizm syntetyzuje cholinę w ilości, która nie pokrywa w pełni zapotrzebowania, dlatego należy dostarczać ją wraz z pożywieniem.
W wątrobie cholina ulega metabolizmowi do fosfatydylocholiny. To metabolit, który:
-
stanowi prawie 40% wszystkich fosfolipidów,
-
reguluje metabolizm tłuszczów,
-
zapobiega stłuszczeniu wątroby i jej włóknieniu,
-
jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego,
-
usprawnia procesy pamięci i uczenia się.
Duże znaczenie dla funkcjonowania wątroby posiada grupa związków nazywana fosfolipidami. Jest to złożony kompleks substancji, które posiadają następujące właściwości: budują błony komórkowe całego naszego organizmu, także hepatocytów, hamują procesy włóknienia w wątrobie, normalizują stężenie cholesterolu, zwiększając jego rozpuszczalność w żółci, ułatwiają trawienie tłuszczów, ułatwiają wchłanianie witamin.
Bolesność w okolicy prawego podżebrza to często zgłaszany objaw przez pacjentów. Jednak w rzeczywistości wątroba nie boli, ponieważ nie jest unerwiona. Dolegliwości bólowe wynikają z powiększenia jej rozmiarów i ucisku na otaczającą ją błonę surowiczą.
Agnieszka Banat
farmaceuta
Porady i artykuły zamieszczone w niniejszym artykule nie zastępują porady lekarskiej, stanowią jedynie źródło informacji. Przed skorzystaniem z zamieszczonych porad należy skonsultować się z lekarzem.
Operator strony nie ponosi odpowiedzialności za błędy i treści zamieszczonych przez podmioty trzecie artykułów.